گیاهان دارویی و معطر ایران

آنیسون ( اَنیسون، بادیان رومی)

Pimpinella anisum

Anise

Apiaceae (Umbelliferae)

معرفی و گیاهشناسی
آنیسون یکی از قدیمی ترین گیاهان دارویی شناخته شده توسط انسان است که در اکثر منابع از آن یاد شده است. آنیسون گیاهی است علفی و یکساله از خانواده ی چتریان ، با ارتفاع 30 تا 70 سانتی متر که گل های سفید رنگ آن به صورت گل آذین چتر مرکب دیده می شوند.

نیازهای اکولوژیکی و پراکنشآنیسون بومی نواحی مدیترانه است و در کشورمان در نواحی شمال غربی و جنوب غربی به صورت خودرو یافت می شود. آنیسون به هوای گرم و نور آفتاب کافی نیازمند است.

کاشت، داشت و برداشتتکثیر این گیاه توسط بذر صورت می گیرد و بدین منظور معمولا جوی و پشته هایی با فاصله ی 30 سانتی متر در مزرعه ایجاد می نمایند و بذور را با فاصله ی 3 سانتی متر و در عمق 2 سانتی متری کشت می کنند.
نحوه ی براشت به این صورت است که پیکر رویشی گیاه را از نزدیکی گل آذین ها قطع می کنند و پس از مدت زمان کوتاهی که آنها خشک شدند با خرمن کوب و ... بذور را از شاخه ها جدا می کنند. میزان عملکرد محصول بین 400 تا 1000 کیلوگرم در هکتار می باشد که با توجه به رعایت مسائل زراعی و شرایط اقلیمی و ... متفاوت می باشد.

فرآوریبذور این گیاه دارای ترکیباتی چون اسانس، صمغ، ترکیبات قندی و روغن می باشد. اسانس آنیسون  دارای اهمیت فوق العاده ای در صنایع دارویی می باشد .

خواص درمانی و کاربردمهمترین خواص درمانی میوه ها (بذور) آنیسون عبارتند از: افزایش دهنده ی شیر مادران، کمک کننده به هضم غذا، ضدنفخ، ضد انگل، درمان سرماخوردگی، رفع بوی بد دهان و ... . اسانس این گیاه در ترکیب تعدادی از داروهای موجود در داروخانه ها وجود دارد.
احتیاطات مصرف: مصرف این گیاه در دوران بارداری منع شده است و اسانس این گیاه نباید مورد مصرف کودکان قرار گیرد.
نحوه ی مصرف: 5/0 تا یک گرم بذر به صورت دمکرده تهیه می شود که سه مرتبه در طول روز مصرف می گردد.

و ادامه دارد ...

تصاویر این گیاه

مقالات علمی انگلیسی در مورد این گیاه

مقالات علمی فارسی در مورد این گیاه

 محمدتقی عبادی

افسنطین (افسنتین)

Artemisia absinthium

Worm wood – Mugwort

Asteraceae

 معرفی و گیاهشناسی
یکی از قدیمی ترین گیاهان دارویی شناخته شده در جهان است که در اکثر آثار دانشمندان قدیم نام آن آمده است. افسنطین گیاهی است چندساله و علفی از خانواده ی کاسنی (مرکبان) با ارتفاع 50 تا 100 سانتی متر که دارای برگ ها و ساقه های نقره ای رنگی می باشد. گلچه های زبانه ای و لوله ای شکل در این گیاه به فرم گل آذین کاپیتول (کلاپرک) دیده می شوند. میوه اش فندقه ای به رنگ قهوه ای روشن می باشد که تصویر آن در پائین آمده است.

نیازهای اکولوژیکی و پراکنش
افسنطین بومی مناطق معتدل آسیا و اروپا است و در کشورمان بطور وحشی در استان های مازندران، گیلان، اردبیل، آذربایجان و ... یافت می شود. افسنطین گیاهی حساس به سرما، مقاوم به خشکی و کم آبی است.

کاشت، داشت و برداشتافسنطین به دو صورت کلی تکثیر می گردد: الف) بوسیله ی بذر به صورت کشت غیرمستقیم  ب) بوسیله ی تقسیم بوته در اوایل بهار
در تکثیر با بذر معمولا بذور را در اوایل بهار در خزانه هوای آزاد کشت می نمایند و نشاهای حاصله را در پائیز به زمین اصلی منتقل می نمایند. تقسیم بوته شامل تقسیم گیاهان 3 تا 4 ساله به 10 تا 15 گیاه کوچک می گردد که در زمین اصلی کشت خواهند شد.
برداشت شامل قطع گیاهان از ارتفاع 40 سانتی متری زمین می باشد که معمولا در زمان گل دهی گیاه این عمل انجام می گردد.

فرآوریبرگ ها و سرشاخه های این گیاه دارای ترکیباتی چون اسانس، مواد تلخ (آبسینتین و آستابسین)، ویتامین های ب و ث و ... می باشند. اسانس این گیاه از تقطیر برگ ها و اندام های خشک گیاه با بخار آب بدست می آید.

خواص درمانی و کاربردعمده ترین خواص درمانی این گیاه که در پزشکی سنتی و نوین مطرح می باشد عبارتند از: ضد کرم (نام انگلیسی این گیاه  Worm woodبیانگر این خاصیت است)، اشتها آور و کمک کننده به هضم غذا، تنظیم کننده ی قاعده گی در زنان و ضدعفونی کننده.
نحوه ی مصرف: 5/0 تا 2 گرم گیاه خشک شده به صورت دمکرده در روز.
احتیاطات مصرف: مصرف این گیاه در دوران بارداری و شیردهی ممنوع اعلام شده است. مصرف زیاد و یا طولانی مدت آن سبب نوعی اعتیاد (به دلیل وجود ترکیب تویون) و باعث بروز بیماری های عصبی و مسمومیت در انسان می گردد.

و ادامه دارد ...

تصاویر این گیاه

مقالات علمی انگلیسی در مورد این گیاه

مقالات علمی فارسی در مورد این گیاه

محمدتقی عبادی

سنبل الطیب

Valeriana officinalis

Valerian

Valerianaceae

معرفی و گیاهشناسی
گیاهی است علفی و چندساله، با ارتفاع 50 تا 150 سانتی متر، دارای ساقه ای توخالی و استوانه ای شکل، برگهای آن منقسم به 7 تا 11 برگچه هستند که به صورت متقابل بر روی ساقه دیده می شوند. گل هایش به رنگ سفید یا صورتی می باشند که به صورت گل آذین دیهیم دیده می شوند. میوه اش فندقه ای تخم مرغی شکل است و بذرها در این گیاه دارای پاپوس هایی هستند که سبب سهولت انتشار آنها می شوند.

پراکنش و نیازهای اکولوژیکیسنبل الطیب در مناطق معتدل و مرطوب اروپا و آسیا می روید و در کشورمان در مناطق شمال غربی و اطراف اصفهان به صورت خودرو دیده می شود. سنبل الطیب گیاهی است که به هوای معتدل و رطوبت فراوان در طول رویش نیاز دارد.

کاشت، داشت و برداشت
تکثیر سنبل الطیب به دو شیوه ی کلی انجام می شود: الف) از طریق بذر که اهمیت بیشتری دارد.  ب) از طریق رویشی (تقسیم بوته)
تکثیر سنبل الطیب معمولا از طریق بذر و به صورت غیرمستقیم (ابتدا کشت بذور در خزانه و سپس انتقال آنها به زمین اصلی) انجام می شود. در طول فصل رویش خاک دادن پای بوته ها در صورت مشاهده ی خروج ریشه ها از زیر خاک، دادن مقداری کود ازته به صورت سرک و مبارزه با علف های هرز بسیار اهمیت دارد.
برداشت شامل جمع آوری ریشه های گیاهان دوساله در پائیز یا زمستان می شود.

فرآوری
ریشه ی سنبل الطیب دارای اسانسی است که اهمیت فوق العاده ای در صنایع دارویی دارد. مهمترین اجزای اسانس سنبل الطیب عبارتند از: والرون، آلفا پینن، بتا پینن، اسید ایزو والرنیک و ... .

خواص درمانی و کاربردریشه و ریزوم های سنبل الطیب دارای خاصیت آرامبخش، ضد افسردگی، مقوی اعصاب و ضد بی خوابی هستند.

نحوه ی مصرف: مقدار یک گرم از ریشه ی تمیز شده ی این گیاه به صورت دم کرده به تعداد سه مرتبه در طول شبانه روز

احتیاطات مصرف: مصرف مقادیر زیاد این گیاه سبب سردرد و تپش قلب می گردد.

و ادامه دارد ...

تصاویر این گیاه

مقالات علمی انگلیسی در مورد این گیاه

مقالات علمی فارسی در مورد این گیاه
 

محمدتقی عبادی

گالگا (علف شیر آور)

Galega officinalis

Goat's Rue - Geitenkruid

Fabaceae - Papilioaceae

معرفی و گیاهشناسیگیاهی است علفی و چندساله از تیره ی بقولات که ارتفاع آن به 100 سانتی متر می رسد. برگ هایش به فرم مرکب شانه ای فرد هستند که به صورت متناوب بر روی ساقه قرار می گیرند. گل ها به صورت گل آذین خوشه به رنگ بنفش مایل به ارغوانی در انتهای ساقه ها قرار می گیرند.

پراکنش و نیازهای اکولوژیکی
منشا اصلی گالگا مشخص نیست ولی در مرکز، جنوب و غرب اروپا گسترش فراوانی دارد. در کشورمان این گیاه بطور تقریبا وسیع در استان گلستان و ... کشت می گردد. گالگا به خاک هایی دارای بافت متوسط و عمیق و دارای رطوبت مناسب نیازمند است.

کاشت، داشت و برداشتدر اوایل فروردین ماه تسطیح خاک و ایجاد شیار هایی با فاصله ی 25 تا 30 سانتی متر صورت می گیرد که بذور را با فاصله ی 25 سانتی متر بر روی این پشته ها کشت می کنیم. میزان بذر مورد نیاز برای یک هکتار زمین 30 تا 35 کیلوگرم است. بذور از دمای 5 درجه شروع به جوانه زنی می کنند.
برداشت در مرحله ی گل دهی کامل صورت می گیرد و پیکر رویشی این گیاه از ارتفاع 40 سانتی متری با داس یا ماشین برداشت قطع می گردد. در سال اول یک بار می توانیم برداشت را انجام دهیم ولی از سال دوم به بعد 2 تا 3 بار میتوانیم برداشت داشته باشیم. خشک کردن پیکره ی رویشی در سایه و یا در خشک کن های الکتریکی در دمای کمتر از 50 درجه صورت می گیرد.

فرآوریپیکر رویشی (برگ ها و سرشاخه های گلدار) دارای اهمیت دارویی هستند و معمولا به صورت خشک شده در طب سنتی کاربرد دارند و دارای ترکیباتی مانند تانن، فلاونوئید، ساپونین و مواد موثری چون گوانیدین، گالگین و هیدروکسی گالگین می باشند.

خواص درمانی و کاربردپیکر رویشی این گیاه سبب افزایش تولید شیر و کاهش قند خون می گردد. این گیاه از قدیم به علف شیر آور معروف بوده و کاربرد فراوانی در طب سنتی دارد.
احتیاطات مصرف: هیچ موردی اشاره نشده است.

و ادامه دارد ...

تصاویر این گیاه

مقالات علمی انگلیسی در مورد این گیاه

 محمدتقی عبادی