گیاهان دارویی و معطر ایران

بومادران 

Achillea millefolium

Yarrow

Asteraceae

معرفی و گیاهشناسی
بومادران گیاهی است از تیره ی کاسنی  چند ساله با ارتفاع 90-30 سانتی متر، دارای ساقه ای ساده، برگ ها پوشیده از کرک، با قطعات متعدد خطی نوکدار هستند. رنگ برگ ها سبز تیره، بدون دمبرگ و به طور کامل دراز هستند. گل آذین آن از نوع دیهیم بوده و گل های آن بیشتر سفید است. میوه آن فندقه و وزن هزار دانه آن 15/0 گرم است.

نیازهای اكولوژیكی
این گیاه بومی اروپا و آسیا است و تا ارتفاع 250 متری رشد می کند. گیاهی است روز بلند که مناسب ترین دما برای رشد و گل دهی آن 26-18 درجه سانتی گراد است. بنابراین در مناطق گرم و آفتابی بهتر رشد می کند. خاک های سبک و شنی را برای کشت این گیاه مناسب است. PH مورد نیاز گیاه 7/6-6 است.

كاشت، داشت، برداشتکشت و تکثیر بومادران به وسیله بذر و به شکل رویشی (تقسیم بوته) انجام می گیرد.
بذرها به صورت ردیفی به فاصله 70-60 سانتی متر و فاصله بذرها از هم در روی ردیف 30-25 سانتی متر کشت است. زمان مناسب برای کاشت مستقیم اواخر تابستان – اوایل پاییز می باشد. میزان بذر مورد نیاز برای یک هکتار زمین 6-4 کیلوگرم در هکتار است.
ازدیاد رویشی بومادران از راه تقسیم بوته انجام می گیرد. گیاهان 5-4 ساله را در فصل پاییز خارج کرده و سپس هر گیاهی را به 4-2 بوته تقسیم و در زمین مورد نظر کشت می کنند.
رشد اولیه بومادران بسیار کند است. از این رو مبارزه مکانیکی و شیمیایی با علف های هرز لازم است.
دوره آبیاری این گیاه: 10-5 روز بسته به اقلیم مورد نظر دارد.

در سال دوم برداشت قبل از تشکیل بذر و تغییر رنگ گلبرگ ها صورت گیرد. هنگام جمع آوری گل ها باید آن ها را به همراه دمگل به طول 4-3 سانتی متر برداشت کرد.
دوران گلدهی اواخر فروردین تا اواخر خرداد ماه است. اندام مورد استفاده: پیکررویشی ( گل ها، ساقه ها و برگ ها ی جوان ) است. عملکرد 4-2 تن درهکتار اندام هوایی خشک است.

فرآوریبومادران گیاهی است که از گل های آن اسانس روغنی فرار  استخراج می گردد. عمده ترکیبات اسانس بومادران کامفور و سیمن می باشند که این مورد در اقلیم های مختلف متفاوت است. مقدار اسانس گیاه بومادران به روش تقطیر با آب و بخار ، 5-3 کیلوگرم در هکتار برآورد شده است.

 
خواص و كاربرد
گل تازه بومادران که سرشار از مواد شیمیایی است، برای درمان حساسیت های همراه با آبریزش، مانند تب یونجه استفاده می شود. عصاره روغنی بومادران به رنگ آبی تیره، دارای اثر ضد التهاب است و به صورت پماد در درمان سرماخوردگی روی سینه مالیده می شود.

و ادامه دارد ...

تصاویر این گیاه

مقالات علمی انگلیسی در مورد این گیاه

مقالات علمی فارسی
 

محمدتقی عبادی