گیاهان دارویی و معطر ایران

گل انگشتانه (گل انگشتانه ارغوانی)

Digitalis purpurea

Foxglove - Purple Foxglove

گل انگشتانه کرکدار

Digitalis lanata

Grecian Foxglove

Scrophulariaceae

معرفی و گیاهشناسی

گل انگشتانه ارغوانی گیاهی است دوساله (به ندرت سه ساله) با ارتفاع 1 تا 5/1 متر. در سال اول دارای برگ های طوقه ای با طول 30 تا 40 سانتی متر است که در سال دوم از میان این برگ های طوقه ای یک ساقه ی گل دهنده خارج می گردد. گل ها به رنگ های قرمز، ارغوانی، و به ندرت سفید هستند که داخل کاسه ی گل ها لکه های قهوه ای رنگی مشاهده می گردد. این گیاه بومی ایران نیست ولی برای مصارف دارویی و بصورت زینتی کشت می گردد.

Digitalis lanata که به گل انگشتانه کرک دار معروف است، دارای کرک های فراوان در قسمت فوقانی ساقه و در کاسه ی گل ها می باشد. گل ها در این گونه به رنگ سفید هستند که لکه های قهوه ای رنگی در درون آنها مشاهده می گردد. دارای ترکیبات متفاوتی نسبت به گل انگشتانه ارغوانی است. تنها گونه ی D.nervosa  بومی ایران است و در مناطق وسیعی از شمال و غرب کشورمان می روید.

نیاز های اکولوژیکی و پراکنش

گل انگشتانه بومی غرب اروپا است و در جنگل ها، بیشه زارها و مناطق مرطوب می روید. گیاهی رطوبت پسند با نیاز آبی بالا است که نور کافی سبب افزایش مواد موثره در برگ هایش می گردد.

کاشت، داشت و برداشت

تکثیر گل انگشتانه توسط بذر صورت می گیرد. رشد اولیه گیاه در سال اول بسیار کند و بطئی است، بنابراین مبارزه با علف های هرز در این زمان ضروری می باشد.
برگ های گل انگشتانه مورد برداشت قرار می گیرند که میزان برداشت برگ ها در سال اول کمتر می باشد تا گیاه در سال بعد قادر به ادامه زندگی باشد.

فرآوری

برگ های D.purpurea  دارای گلیکوزید هایی مانند دیجیتالین، دیجیتوکسین، دیجیتونین، جیتوکسین، دیجی نین و ... هستند.
برگ های D.lanata  دارای گلیکوزید هایی مانند دیگوکسین، دیگوکسی ژنین، لاناتوزید هایA ،B ، C، D و ... است.

خواص درمانی و کاربرد

برگ های گل انگشتانه در کارخانه های داروسازی برای تولید داروهای تقویت کننده و تنظیم کننده ی ضربان قلب و درمان نارسایی های قلبی کاربرد گسترده ای دارند. دارویی با نام دیجیتال (دیجیتالین) در داروخانه های کشور موجود است که از این گیاه حاصل شده است. همچنین برگ ها سبب افزایش فشار خون می شوند و دارای خاصیت مدری هستند. مصرف برگ های گل انگشتانه بدون نظارت پزشک ممنوع می باشد.

و ادامه دارد ...

تصاویر این گیاه

مقالات علمی در مورد این گیاه

محمدتقی عبادی