شبکه خبری آموزشی گیاهان دارویی

شبکه خبری آموزشی گیاهان دارویی

www.medplant.ir

 

برای دریافت آخرین اخبار و اطلاعات درباره مسائل مربوط به تولید و فرآوری گیاهان دارویی، همایش ها، معرفی کتابها، شرکتها و افراد فعال در این زمینه و ... به سایت "شبکه خبری آموزشی گیاهان دارویی" مراجعه نمایید.

 

www.medplant.ir

 

 

روناس Rubia tinctorum


گیاه دارویی روناس


Rubia tinctorum

Common Madder

Rubiaceae


مقدمه و گیاهشناسی
روناس یکی از مهمترین گیاهان رنگی و از قدیمی ترین آنها می باشد و وجود آن به تمدن Indus Valley در حدود 3000 سال قبل از میلاد می رسد. زادگاه و پیدایش این گیاه از خاورمیانه است. زراعت روناس سابقاً در بسیاری از نواحی اروپا و آسیا به منظور بدست آوردن ماده رنگی آلیزارین از ریشه آن معمول بوده است ولی از زمانیکه این ماده به طور سنتزی در صنعت تهیه گردید، پرورش آن در غالب نواحی از رونق افتاد. این گیاه نخستین بار توسط اعراب به اسپانیا و برای دومین بار پس از قرون وسطی توسط اهالی جلفای اصفهان به اروپا برده شد. طبق مدارک موجود یکی از بازرگانان ونیزی که از سال ۹۱۳ هجری قمری مدت هشت سال و نیم در ایران بوده است، می نویسد: " در این شهر [خوی] رنگ سرخ لاکی به مقدار فراوان می سازند و آن را از ریشه های سرخی فراهم میکنند که در زیر زمین است و با بیل و کلنگ بیرون می آورند و سپس به هرمز میفرستند و از این ریشه ها برای ساختن و به کار بردن رنگ سرخ در غالب نقاط هندوستان بهره می جویند. ریشه خشک شده روناس گاهی به صورت قطعاتی به طول 10 تا 15 سانتی متر و به قطر 2 تا 5 سانتی متر در بازارها یافت می گردد. گونه های این گیاه زیاد و در مناطق مختلف جهان از نظر جنس و رنگ متفاوتند. بهترین و با کیفیت ترین رنگ آن در ترکیه، هلند و فرانسه تولید شده است.
در سال ۱۳۷۵مقدار زیادی بذر روناس از شهرستان اردکان یزد به کشور چین صادر شد و این امر باعث رواج کشت روناس در کشور چین شد. در حال حاضر چین از صادرکنندگان مهم روناس در جهان محسوب می‌شود و این مسئله رکود بیشتر بازار روناس و کاهش شدید صادرات روناس اردکان به کشورهای مختلف را رقم زده است.
شاخساره: این گیاه دارای شاخه های باریک و نازک است که ارتفاع آن به 60 تا 100 سانتی متر می رسد. ساقه خشن این گیاه چهارگوش و پوشیده از خارهایی کوچک و قلاب مانندی است که بدان وسیله به تکیه گاه ها ارتباط پیدا می کند این خارها در کناره های برگ و رگبرگ میانی نیز دیده می شوند.
برگ: برگهای آن بیضوی دراز و نوک تیز است و دارای تیغ های ریز و زیاد می باشد. با‌ آنکه به فرم مجتمع و به صورت شش تائی در طول ساقه دیده می شوند ولی بیش از دو تای آنها برگ نیست و بقیه استیپول هایی بظاهر برگ مانند می باشند. اگر برگ را در بین دستها مالش دهیم، دست به رنگ قرمز تند مایل به سیاه در می آید.
گل: دارای ۵ کاسبرگ سبز و ۵ گلبرگ زرد می باشد. در اواخر فصل بهار گلهای آن کوچک، زرد رنگ و مجتمع به صورت چترهای متعدد در محور ساقه و یا در قسمتهای انتهائی آن دیده می شوند.
میوه: میوه های آن عبارتند از دانه های ریز و سیاهی به اندازه خردل که طعم آن شیرین و روی آن پوشش کرکداری فرا گرفته است و چنانچه کهنه شوند، تلخ می گردند.
ریشه: ریشه از نوع راست ساده است. ریشه این گیاه در نواحی شن زار تا عمق یک متری خاک فرو میرود. ریشه روناس از سه بخش تشکیل شده است: 1) در وسط ریشه، مغز باریکی است که رنگ قرمز دارد. 2) بخشی که روی مغز قرار دارد، خیلی کلفت تر به نظر می رسد. 3) پوست که قشر نازکی است و روی ریشه قرار گرفته است رنگ قرمز مایل به قهوه ای دارد.


.

.




.

.
نیازهای اکولوژیکی و پراکنش جغرافیایی
روناس گیاهى است بسیار مقاوم در برابر شورى و گرما که در این مناطق بسیار خوب رشد مى کند. از جمله استان هایى که این گیاه در آنها به صورت خودرو مى روید مى توان به استان هاى یزد، کرمان و کرمانشاه اشاره کرد. اگر چه برخی از کشورهای اروپایى نیز به کشت روناس مى پردازند، اما به دلیل رطوبت بالا و سردى هوای آنها، محصول مرغوبیت چندانى ندارد.


.
کاشت، داشت و برداشت
زمان کشت بذر روناس از نیمه دوم فروردین تا نیمه دوم اردیبهشت ماه بوده و زمان کشت ریشه روناس از شهریور تا اسفند ماه است. پس از اینکه زمین آماده کشت گردید، آبیاری کرده و بعد از گاو رو شدن، بذر را بصورت ردیفی می کارند. بدین ترتیب که روی خطوط منظمی که فاصله آنها حدود 70 سانتی متر است به فاصله 20 تا 25 سانتی متر با بیل های مخصوصی که نوک باریکی دارند، حفره هایی به عمق 2 تا 3 سانتی متر ایجاد می کنند. سپس داخل هر حفره حدود 20 تا 25 عدد بذر می ریزند و با ماسه بادی مخلوط با کود حیوانی رسیده روی آنرا می پوشانند. بدلیل اینکه از هر بذر روناس یک ریشه بوجود می آید، در هر حفره 20 تا 25 عدد بذر می ریزند تا تعداد ریشه بیشتری تولید گردد.
مراقبت از روناس شامل آبیاری، مبارزه با علف های هرز، سله شکنی، خاک دهی پای بوته ها و مبارزه با آفات و بیماریها می باشد.
آبیاری: پس از کاشت، زمین را باید هر 12 روز یکبار آبیاری کرده این عمل باید تا موقع سبز شدن که حدود 40 روز طول می کشد ادامه یابد. در منطقه اردکان استان یزد بعد از سبز شدن به مدت چهل روز آبیاری را قطع می کنند تا ریشه روناس به عمق زمین رفته و طول ریشه که مورد استفاده قرار می گیرد. طویل شود و بعد از گذشت چهل روز مجدداً هر 12 روز یکبار آبیاری را ادامه میدهند. از آذر تا فروردین، ماهی یک بار آبیاری کافی است. ولی در تابستان هر 12 روز یکبار آبیاری در این منطقه (اردکان) ضروری بنظر می رسد. بهترین موقع آبیاری روناس در شب یا صبح زود است که هوا خنک می باشد. این گیاه طبیعتاً به آب شور نیز ناسازگار است.
مبارزه با علفهای هرز و سله شکنی: در تابستان باید عملیات سله شکنی وجین و کنترل علفهای هرز صورت گیرد. خاک دهی پای بوته ها: در پائیز سال اول، خاک مخلوط با کود حیوانی را پای بوته ها می دهند تا ریشه توسعه پیدا کرده و از سرمای زمستان محفوظ بماند. در تابستان سال دوم وقتی گیاه به گل رفت، قسمتهای سبز ساقه و برگ را کف برکرده و به مصرف تغذیه دام می رسانند. در پائیز سال دوم نیز پای بوته ها را مجدداً خاک همراه با کود حیوانی می دهند. در اواخر تابستان سال سوم یا چهارم روناس را کف بر کرده و ریشه ها را در مهر ماه برداشت می کنند.
مبارزه با بیماری ها و آفات: گیاه روناس نسبت به امراض و آفات نسبتاً مقاوم بوده و در بعضی مواقع پوسیدگی ریشه و یا شته در روناس مشاهده گردیده است. برای جلوگیری از پوسیدگی ریشه بهتر است در کشت روناس تناوب زراعی رعایت گردد و در زمینی که این گیاه کاشته شده است برای مدت 5 تا 7 سال روناس کشت نگردد. ضمناً بهتر است یکسال قبل از کشت زمین به صورت آیش باقی بماند تا در تابستان آفتاب و نور کافی به زمین برسد. توصیه شده که در خاک های سبک و شنی که زهکش مناسبی دارند کشت شود. جهت مبارزه با شته از سموم فسفره مناسب شته کش و برای جلوگیری از پوسیدگی ریشه نیز از سموم مختلف قارچ کش می توان استفاده نمود.



.













.

.
مواد موثره و فرآوری
مهمترین ترکیبات ریشه روناس عبارتند از: روبیادین، پورپورین، آلیزارین و ... . آلیزارین مهمترین ترکیب مورد استفاده در رنگرزی است. مهمترین خاصیت آلیزارین از لحاظ رنگرزی آن است که با اسیدهای فلزات مختلف ترکیب می شود و لاکهای رنگین تولید می کند که در اسیدها و قلیاهای ضعیف حل نمی شوند.


.
.
خواص دارویي و کاربردها
روناس از نظر طب قديم ايران گرم و خشك است. باز كننده گرفتگي ها در بدن است و اوره خون را پائين مي آورد. از كمپرس جوشانده روناس براي رفع بيماريهاي پوستي استفاده می شود. گیاه روناس در درمان بیماری سنگ كلیه موثر است و نتایج تحقیقات نشان می‌دهد كه آنتراكوئینون‌های موجود در گیاه روناس برای درمان بیماران مبتلا به سنگ كلیه مفید می باشد.
از ریشه روناس یکى از بادوام ترین رنگ هاى قرمز گیاهى به دست مى آید که در صنعت قالى بافى و گلیم بافى مورد استفاده قرار مى گیرد و در زبان هاى مختلف با رنگ قرمز ارتباط دارد، به طورى که در زبان رومى ها آن را روبیا و در آلمان بدان روت و در یونان اریترورانن گفته مى شود که در همه این زبان ها به معنى قرمز مى باشد.
روناس سائیده شده عموماً جهت رنگ آمیزی پشم وکرک وتهیه رنگ لاکی قالی در ایران به مصرف می‌رسد و برای تثبیت بعضی از رنگهای دیگر که از کاه و پوست انار و گردو به دست می‌آید استفاده می‌شود. برای تهیه ماهی دودی و رنگ آمیزی دیوار منازل و کارگاه‌ها نیز از روناس استفاده می‌شود. با مخلوط کردن گرد روناس با ماسه و آهک نوعی ترکیب قرمز رنگ حاصل می‌شود که برای تزیین دیوار به کار می‌رود. قسمتی از دیوارهای مسجد قدیمی «زردگ» اردکان که از بناهای قرن پنجم هجری قمری و قدیمی ترین مسجد اردکان است با رنگ طلایی روناس روکش شده است که هنوز آثاری از آن باقی است.
مهمترین کاربرد روناس در رنگرزی است و میزان عمر ریشه در آن اهمیت فراوانی دارد. رنگهای قرمز شاداب و متمایل به سرخ از ریشه های چهار و پنج ساله آن به دست می آید و ریشه هفت ساله رنگهای لاکی و ارغوانی و ریشه های سه ساله نارنجی تیره پدید می آورند. جنس روناس نیز در رنگ آن عامل موثری است. از ریشه گونه هایی که در مناطق سردسیری می رویند  لاک پر مایه تری نسبت به مناطق معتدل و گرمسیر به دست می آید و کم کیفیت ترین روناس مربوط به مناطق مرطوب مانند مازندران و آذربایجان می باشد. به همین علت است که رنگ لاکی به دست آمده از روناس آذربایجان و خراسان که مناطق سردسیری هستند با رنگهای بدست آمده از روناس کرمان و فارس که مناطق گرمسیری محسوب می شوند تفاوت بارزی دارد. میزان مواد رنگی در ریشه روناس بستگی به مدت زمانی دارد که ریشه در زیر خاک مانده باشد.

احتیاطات:
روناس ترشح ادرار را زياد مي كند و فشار آنرا بالا مي برد، بنابراين ممكن است در اثر استفاده زياد ايجاد خون در ادرار كند و در این صورت بهتر است كه روناس با كتيرا مصرف شود.










.
و ادامه دارد ...


.
تصاویر این گیاه

مقالات علمی انگلیسی در مورد این گیاه

مقالات علمی فارسی در مورد این گیاه



.
از خانم مهندس مریم حسینی دانشجوی کارشناسی ارشد باغبانی گرایش گیاهان دارویی دانشگاه بیرجند بابت ارسال این مطلب صمیمانه تشکر و قدردانی می نمایم. این مطلب، چکیده ای از تحقیق کلاسی ایشان در درس کشت و پرورش گیاهان دارویی و معطر بود (نیمسال دوم تحصیلی 89-1388، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی شیروان - دانشگاه فردوسی مشهد).

معرفی کتب کاربردی در زمینه تولید و فرآوری گیاهان دارویی و معطر

هو الرحمن

 

کتاب گیاهان دارویی و معطر - معرفی کتب کاربردی گیاهان دارویی

 

معرفی کتب کاربردی در زمینه تولید و فرآوری گیاهان دارویی و معطر

Introduction of Applied Books in
"Production and Processing of Medicinal and Aromatic Plants"

 

در دنیای اینترنت متاسفانه اطلاعات بسیار کمی در مورد کتاب های کاربردی در زمینه تولید و فرآوری گیاهان دارویی و معطر منتشر شده است و حتی بسیاری از متخصصین، دانشجویان و کارآفرینان این علم نیز با آنها آشنایی ناچیزی دارند. در این مطلب به تدریج به معرفی این کتب ارزشمند می پردازم. البته مطمئنا بنده نیز با بسیاری از این کتب آشنایی ندارم و شما می توانید با معرفی آنها، سبب آگاهی بنده و تکمیل این مطلب شوید. امیدوارم کمکی ناچیز به اعتلای این علم کرده باشم.

محمّدتقی عبادی

 

 

کتاب تولید و فرآوری گیاهان دارویی - جلد اول 

عنوان کتاب: تولید و فرآوری گیاهان دارویی - جلد اول
مولف: مرحوم دکتر رضا امیدبیگی
ناشر: به نشر (انتشارات آستان قدس رضوی)
تاریخ چاپ: 1390 (چاپ ششم، با بازنگری کامل)
تعداد صفحات: 347 صفحه

فهرست مطالب
فصل اول: اطلاعات عمومی مربوط به کشت گیاهان دارویی
فصل دوم: دیدگاه های بیولوژیکی
فصل سوم: مواد موثره گیاهان دارویی
فصل چهارم: طبقه بندی گیاهان دارویی
فصل پنجم: عوامل موثر در زندگی و خواص گیاهان دارویی
فصل ششم: اصلاح گیاهان دارویی
فصل هفتم: عوامل مهم تولید گیاهان دارویی
فصل هشتم: فرایندهای پس از برداشت
فصل نهم: استخراج اسانس ها
فصل دهم: کنترل کیفیت گیاهان دارویی

 

کتاب تولید و فرآوری گیاهان دارویی - جلد دوم

عنوان کتاب: تولید و فرآوری گیاهان دارویی - جلد دوم

مولف: مرحوم دکتر رضا امیدبیگی
ناشر: به نشر (انتشارات آستان قدس رضوی)
تاریخ چاپ: 1384 (چاپ اول، با بازنگری کامل)
تعداد صفحات: 438 صفحه

فهرست مطالب

فصل اول: ارگوت (سیخک جو)
فصل دوم: خشخاش
فصل سوم: رازیانه، گشنیز، گلپر، باریجه، زیره سیاه، زیره سیاه ایرانی، آنغوزه
فصل چهارم: خردل
فصل پنجم: پروانش صغیر، آنسونیا، پروانش
فصل ششم: سداب، گونه های مرکبات
فصل هفتم: نعناع، کلیاتی در مورد گونه های مختلف نعناع، بادرشبو، مرزه، مرزنجوش، مرزنجوش بستانی، مریم گلی، مریم گلی کبیر، گل مکزیکی (آق اوستا)،
فصل هشتم: تاتوره، بنگ دانه، شابیزک، تاجریزی دارویی
فصل نهم: علف لیمو
فصل دهم: ترخون، افسنطین، خار مقدس، همیشه بهار، گلرنگ، بومادران، ماریتیغال، لوزارنگ
فصل یازدهم: عناب، سیاه توسه
فصل دوازدهم (سایر گونه ها): نمدار، درخت پیرو، آقطی سیاه، پامچال، آدونیس، گل برفی، گالگا، اسفرزه

 

 کتاب تولید و فرآوری گیاهان دارویی - جلد سوم

عنوان کتاب: تولید و فرآوری گیاهان دارویی - جلد سوم
مولف: مرحوم دکتر رضا امیدبیگی
ناشر: به نشر (انتشارات آستان قدس رضوی)
تاریخ چاپ: 1385 (چاپ چهارم)
تعداد صفحات: 397 صفحه

فهرست مطالب
فصل اول: انجدان رومی، انیسون (بادیان رومی)، سنبل ختایی، شوید، زیره سبز
فصل دوم: زوفا، بادرنجبویه، آویشن باغی، ریحان، اسطوخودوس فرانسوی (اسطوخودوس حقیقی)، اسطوخودوس انگلیسی (اسطوخودوس دورگ)
فصل سوم: سنبل الطیب
فصل چهارم: گل انگشتانه کرکدار، گل انگشتانه ارغوانی، خرگوشک (گل ماهور)
فصل پنجم: ختمی دارویی، گل ختمی (ختمی برّی)، پنیرک موریتانی، پنیرک
فصل ششم: توتون
فصل هفتم: پیرتر (گل حشره کش)، گل قاصد، بابونه رومیف پاخری، بابونه آلمانی
فصل هشتم: شیرین بیان، شنبلیله
فصل نهم: رازک
فصل دهم (تیره های مختلف): کدوی تخمه کاغذی، کتان روغنی، گچ دوست، نسترن کوهی، زردچوبه، جین سنگ

 

کتاب تولید و فرآوری گیاهان دارویی - جلد چهارم

عنوان کتاب: تولید و فرآوری گیاهان دارویی - جلد چهارم
مولف: مرحوم دکتر رضا امیدبیگی
ناشر: به نشر (انتشارات آستان قدس رضوی)
تاریخ چاپ: 1389 (چاپ اول)
تعداد صفحات: 423 صفحه

فهرست مطالب

فصل اول: جینکو
فصل دوم: سرخدار
فصل سوم: چریش
فصل چهارم: دارچین
فصل پنجم: گل محمدی
فصل ششم: هل، زنجبیل
فصل هفتم: صبر زرد، سیر
فصل هشتم: زعفران
فصل نهم: گل راعی
فصل دهم: اکلیل کوهی (رزماری)، دم شیر، نعناع گربه ای معطر، فراسیون
فصل یازدهم: فاگوپیروم
فصل دوازدهم: سرخارگل، بابونه گاوچشم، جعفری مکزیکی، شیشا
فصل سیزدهم: گل مغربی، گاو زبان باغی، گزنه، شاه پسند دارویی

 

عنوان کتاب: فرآیندهای برداشت، خشک کردن و فرآوری گیاهان دارویی و معطّر
مترجمین: دکتر فرزاد نجفی، مهندس محمّدتقی عبادی، مهندس جلال عباسیان 
ناشر: انتشارات دانشگاه شهیدبهشتی تهران
تاریخ چاپ: 1390
تعداد صفحات: 380 صفحه

فهرست مطالب

فصل اول: مقدمه
فصل دوم: برداشت
فصل سوم: خشک کردن
فصل چهارم: فرآوری مکانیکی
فصل پنجم: استخراج مواد مؤثره
فصل ششم: کاربردهای صنعتیِ گیاهان دارویی و معطر
فصل هفتم: تصمیم گیری

 

تکنولوژی ساخت دارو از منشا گیاه 

عنوان کتاب: تکنولوژی ساخت دارو از منشا گیاه
مترجمین: دکتر فرنوش فرنیا، دکتر علی اصغر جهانگیری
ناشر: موسسه فرهنگی جهانگیری
تاریخ چاپ: 1373
تعداد صفحات: 306 صفحه


فهرست مطالب

فصل اول: گونه های دارویی
1-1- پیشگفتار
1-2- گونه های دارویی تهیه شده از گیاهان
فصل دوم: مواد اولیه
2-1- بازیابی داروها
2-2- تجزیه داروها
فصل سوم: مواد استخراج کننده
3-1- واژه ها و تعاریف
3-2- حلال های دارویی
3-3- مخلوط حلال ها
فصل چهارم: فرآیندها
4-1- خردکردن، درجه بندی و طبقه بندی مواد دارویی گیاهی
4-2- استخراج داروها
4-3- خالص سازی مجموعه مواد
4-4- تغلیظ مجموعه مواد

 

گیاهان اسانس دار (گیاهشناسی، فیزیولوژی، شیمی، ژنتیک، بیوتکنولوژی، تجارت جهانی و ...)


عنوان کتاب: گیاهان اسانس دار (گیاهشناسی، فیزیولوژی، شیمی، ژنتیک، بیوتکنولوژی، تجارت جهانی و ...)

مترجمین: دکتر کامبیز بقالیان، دکتر حسنعلی نقدی بادی
ناشر: نشر اندرز
تاریخ چاپ: 1379
تعداد صفحات: 236 صفحه


فهرست مطالب
فصل اول: مقدمه
فصل دوم: گیاهشناسی
فصل سوم: فیزیولوژی
فصل چهارم: شیمی اسانس ها
فصل پنجم: ژنتیک
فصل ششم: فعالیت بیولوژیکی اسانس ها
فصل هفتم: بیوتکنولوژی گیاهان دارویی و معطر
فصل هشتم: مسائل تجاری

 

کتاب عصاره گیری و استخراج مواد متشکله گیاهان دارویی

عنوان کتاب: عصاره گیری و استخراج مواد موثره گیاهان دارویی
مولف: دکتر سید هادی صمصام شریعت
ناشر: انتشارات مانی
تاریخ چاپ: چاپ دوم، 1386
تعداد صفحات: 258 صفحه

فهرست مطالب

فصل اول: عصاره گیری و استخراج مواد متشکله گیاهان دارویی
فصل دوم: جداکردن مواد متشکله موثره از یکدیگر
فصل سوم: روش های شناخت و تشخیص ساختمان شیمیایی مولکولی مواد
فصل چهارم: پیدایش مواد متشکله موثر گیاهان دارویی
فصل پنجم: روش ارزشیابی مواد موثره در فرآورده های گیاهان دارویی

 

کتاب گیاهان دارویی و معطر


عنوان کتاب: گیاهان دارویی و معطر، شناخت و بررسی اثرات آنها
مولف: دکتر عبدالله قاسمی
ناشر: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد
تاریخ چاپ: 1388
تعداد صفحات: 541 صفحه

فهرست مطالب
فصل اول: مبانی گیاهشناسی گیاهان دارویی و معطر
فصل دوم: تعاریف و اصطلاحات
فصل سوم: گیاهان، طب سنتی و دامپزشکی سنتی
فصل چهارم: تاریخچه و اهمیت اقتصادی گیاهان دارویی و معطر
فصل پنجم: ترکیب های ثانویه گیاهان دارویی و معطر


شیمی و تهیه صنعتی روغنهای اسانسی 

عنوان کتاب: شیمی و تهیه صنعتی روغن های اسانسی

تالیف: دکتر فاطمه سفیدکن
ناشر: انتشارات زاوش
تاریخ چاپ: 1386
تعداد صفحات: 256 صفحه

فهرست مطالب

فصل اول: شیمی روغن های اسانسی
فصل دوم: پیشرفت های جدید در شیمی روغن های اسانسی
فصل سوم: نقش روغن های اسانسی در زندگی گیاه
فصل چهارم: تغییرات میزان و ترکیب اسانس ها
فصل پنجم: روش های تقطیر برای تهیه روغن های اسانسی
فصل ششم: تجهیزات موردنیاز در تقطیر گیاهان معطر
فصل هفتم: مشکلات عملی در رابطه با تقطیر روغن های اسانسی
فصل هشتم: تقطیر آبی مواد گیاهی در فشار کاهش یافته، افزایش یافته و بخار فوق داغ
فصل نهم: تصفیه و فراکسیون سازی روغن های اسانسی
فصل دهم: روغن طبیعی گل ها و روش های استخراج
فصل یازدهم: ارزیابی و بهینه سازی اسانس ها

 

تجزیه و شناسایی مواد دارویی گیاهی به روش میکروسکوپی و کروماتوگرافی

عنوان کتاب: تجزیه و شناسایی مواد دارویی گیاهی

مترجم: دکتر هادی صمصام شریعت
ناشر: انتشارات روزبهان
تاریخ چاپ: 1382 – چاپ دوم
تعداد صفحات: 246 صفحه

فهرست مطالب

فصل اول: روش کروماتوگرافی
فصل دوم: روش TAS جهت استخراج فوری مواد آلی و غیر آلی
فصل سوم: آزمایش مقدماتی و ذهنی (ماکروسکوپی) داروهای خام
فصل چهارم: آنالیز و شناسایی داروهای خام بوسیله میکروسکوپ
فصل پنجم: مواد خام طبیعی که حاوی آلکالوئید هستند
فصل ششم: مواد خام طبیعی که حاوی مشتقات آنتراسن هستند
فصل هفتم: مواد خام طبیعی که حاوی روغن می باشند
فصل هشتم: مواد خام طبیعی که حاوی گلیکوزید می باشند
فصل نهم: رزین ها، بالزام ها و روغن های فرار
فصل دهم: مواد خام طبیعی که حاوی ترپین و مشتقات فنیل پروپان و ادویه ها
فصل یازدهم: مواد خام طبیعی که محتوی مواد آرامبخش هستند
فصل دوازدهم: مواد خامی که دارای خاصیت ضد کرم و حشره کش هستند
فصل سیزدهم: مواد خام طبیعی که محتوی مشتقات گزانتین هستند
فصل چهاردهم: مواد خام طبیعی محتوی تانن
فصل پانزدهم: نشاسته ها

 

عنوان کتاب: شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران

مولف: دکتر ولی الله مظفریان
ناشر: انتشارات فرهنگ معاصر
تاریخ چاپ: 1391
تعداد صفحات: 1444 صفحه

فهرست مطالب

پیش گفتار
مقدمه شبکه ملی پژوهش و فناوری گیاهان دارویی
نکاتی در مورد متن کتاب و روش استفاده آن
متن
گیاهان کاشته شده و خودروی دارویی که در میان گیاهان دارویی کتاب دیده نشده اند
منابع گیاهان دارویی
منابع فلورستیکی
منابع استفاده شده از تصاویر آنها
کتابها و مقالاتی که صرفا از نام های علمی ارائه شده در آنها برای تکمیل اطلاعات گیاهان دارویی مورد استفاده قرار گرفته است
نمایه نام های فارسی
پیشگفتار انگلیسی
نمایه نام های علمی گیاهان
نمایه نام های انگلیسی
واژه نامه اصطلاحات طبی و دارویی
گیاهان دارویی کاربردی توسط مردم بومی که در منابع معتبر فاقد اطلاعات علمی است


عنوان کتاب: دستگاه های تقطیر، روش های آزمون و شاخص های بازداری در تجزیه اسانس

مولف: دکتر کامکار جایمند، دکتر محمدباقر رضایی
ناشر: انجمن گیاهان دارویی
تاریخ چاپ: 1385
تعداد صفحات: 350 صفحه

فهرست مطالب

فصل اول: آشنایی با اسانس و ترکیب های شیمیایی و کاربرد آن
فصل دوم: دستگاه های اسانس گیری
فصل سوم: روش های آزمون اسانس
فصل چهارم: شاخص های بازداری در تجزیه اسانس
ضمیمه: موارد مصرف و معرفی ترکیب های عمده موجود در اسانس گیاهان
عکس: عکس های رنگی از دستگاه های تقطیر در مقیاس آزمایشگاهی و صنعتی



وبلاگ گیاهان دارویی و معطر ایران

و ادامه دارد ...

 

فرایندهای برداشت، خشک کردن و فرآوری گیاهان دارویی و معطر

 

یک کتاب کاربردی در زمینه صنعت گیاهان دارویی و معطر به زبان فارسی ترجمه شد.

 

فرآیندهای برداشت، خشک کردن و فرآوری

 گیاهان دارویی و معطر

 

 

فرآیندهای برداشت، خشک کردن و فرآوری گیاهان دارویی و معطر

Medicinal and Aromatic Crops: Harvesting, Drying, and Processing

 

مترجمین:

دکتر فرزاد نجفی، مهندس محمّدتقی عبادی، مهندس جلال عباسیان

مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه شهید بهشتی تهران

 ISBN: ۹۷۸۹۶۴۴۵۷۲۲۴۱

۳۸۰ صفحه

 

این کتاب همزمان با نخستين جشنواره ملي و نمايشگاه گیاهان دارویی، فرآورده‌های طبيعي و طب سنتي ايران (ستاد توسعه علوم و فناوری گیاهان دارویی و طب ایرانی- معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری) در ۲۲ خردادماه ۱۳۹۱ معرفی گردید.

 

مقدمه مترجمین
رویکرد جهانی به سمت استفاده های مختلف درمانی، غذایی، صنعتی و ... از گیاهان دارویی و معطر، موجب تبدیل صنعت تولید و فرآوری این گیاهان به یکی از صنایع سودآور و مهم در سراسر دنیا گشته است. صنعتی که از مراحل انتخاب و اهلی سازی گیاهان دارویی تا کشت و فرآوری آنرا شامل شده و رشته های مختلف علمی را در درون خود جای داده است.
برداشت، خشک کردن و فرآوری گیاهان دارویی از مهمترین حلقه های مغفول مانده از این زنجیره صنعتی در ایران هستند که نیاز به تحقیقات و آموزش های خاص در زمینه مکانیزه کردن این عملیات و انجام هرچه دقیقتر آنها در ایران به وضوح احساس می شود. شاید بتوان یکی از مهمترین دلایل این امر را عدم وجود منابع معتبر علمی درباره فرآیندهای پس از برداشت گیاهان دارویی و معطر دانست که موجب نادیده گرفته شدن این فرآیندها توسط مجامع علمی و دانشگاهی شده است.
مجموعه حاضر، یکی از بهترین و مهمترین منابع علمی روز دنیا در زمینه فرآیندهای پس از برداشت گیاهان دارویی و معطر است که به ارائه بحثهای تخصصی پیرامون مباحث مهم برداشت، خشک کردن و فرآوری این گیاهان می پردازد. خوانندگان کتاب، در فصول مختلف آن به ایده های نوین و خلاقانه جهت مکانیزه کردن عملیات کشاورزی مربوط به گیاهان دارویی آشنا می شوند که می تواند آغازگر حرکت دست اندرکاران علوم مربوطه به این سمت باشد.
این کتاب با تأکید و حمایت بنیانگذار علم نوین تولید و فرآوری گیاهان دارویی ایران، مرحوم دکتر رضا امیدبیگی ترجمه گردیده و در دسترس علاقمندان قرار می گیرد. گرچه دست تقدیر الهی مهلت نداد تا مقدمه ای که قرار بود توسط این استاد گرانقدر بر این کتاب نگاشته شود به ثمر برسد، لیکن این کتاب به روح آن استاد فرزانه تقدیم می گردد. باشد که پویندگان راه این علم، خدمات شایان مرحوم دکتر امیدبیگی را از یاد نبرده و روح بزرگ وی را در ثواب دانش اندوزی و تولیدات علمی خویش شریک نمایند.
با وجود دقت و تلاش فراوان گروه مترجمین در جهت ترجمه دقیق و بی کم و کاست کتاب و تطابق حداکثری مفاهیم با نسخه اصلی آن، بی شک هیچ اثری خالی از مشکل و بی نیاز از انتقاد متخصصین و دلسوزان نبوده و نظرات متخصصین امر می تواند باعث ارتقای سطح کیفی آن در چاپ های بعدی گردیده و موجب امتنان اینجانبان خواهد بود.


فرزاد نجفی، محمّدتقی عبادی، جلال عباسیان

 

 

فهرست مطالب کتاب

فصل اول  - مقدمه
ویژگی های تولید گیاهان دارویی و معطر
مراحل تولید 
کیفیت و ایمنی 
میزان خلوص گیاهان دارویی و معطر 
ویژگی های بیوشیمیایی و حسی گیاهان دارویی و معطر 
روش های کشاورزی سودمند
ارتقاء كيفيت 
جنبه هاي زیست محیطی توليد گياهان دارويي و معطر 
بهره برداري بي رويه 
آلودگي محيط زيست 
توليد مكانيزه ی گياهان دارويي و معطر 
بهينه سازي در روش هاي توليد 

فصل دوم - برداشت
مقدمه 
برداشت دستی و نیمه مکانیزه 
برداشت مکانیزه 
برداشت ریشه و پیاز 
برداشت برگ و ساقه 
برداشت گل 
برداشت میوه ها و دانه ها 
برداشت خاص 
حمل و نقل 

فصل سوم - خشک کردن
مقدمه 
کيفيت ماده گياهي 
اصول خشک کردن گياهان دارويي و معطر 
خشک کردن طبيعي 
خشک کردن با هواي داغ 
خشک کردن با انرژی ميکروويو 
خشک کردن انجمادی (تصعیدی) 
پارامترهاي خشک کردن با هواي داغ 
اثر دماي خشک کردن بر روي مواد مؤثره 
تاثیر دماي خشک کردن بر روي رنگ گیاهان دارویی و معطر 
تاثیر دماي خشک کردن بر روي انرژي ويژه خشک کردن 
تاثیر رطوبت نسبي هوا بر روي خشک کردن 
تاثیر سرعت جریان هوا بر روی خشک کردن 
خشک کن هاي هواي داغ 
انتخاب خشک کن، بازبيني و کنترل 
انتخاب خشک کن 
عمليات بازبيني و کنترل 
کنترل میزان رطوبت ماده گياهي 
استفاده از انرژي های تجديد پذیر
انرژي خورشيدي 
مواد زیستی جامد 
مواد زیستی مايع و گاز 
موانع و پيش نيازهاي استفاده از منابع تجدید شونده 

فصل چهارم - فرآوری مکانیکی
مقدمه 
فرآوری های قبل از خشک کردن 
تمیز کردن - شستشو 
جداسازی و درجه بندی قبل از خشک کردن
فرآیندهای پس از خشک کردن 
حذف قطعات گیاهی – بوجاری 
کاهش اندازه قطعات گیاهی 
برش 
خرد کردن و شکستن 
آسیاب کردن 
دستگاه های برش 
دستگاه های خرد کننده 
ابزارهای آسیاب کردن 
ابزارهای تخصصی جهت کاهش اندازه ی قطعات گیاهی 
جداسازی و درجه بندی مواد گیاهی پس از خشک کردن 
جداسازی و درجه بندی بر اساس اندازه و ابعاد 
جداسازی و درجه بندی بوسیله ی جریان هوا 
جداسازی و درجه بندی بر مبنای تفاوت در ضریب اصطکاک و مقاومت به لغزیدن 
سایر روش ها و عملیات جداسازی و درجه بندی 
سایر انواع فرآوری های مکانیکی 

فصل پنجم - استخراج مواد مؤثره
مقدمه 
روش های مرسوم استخراج 
تقطیر 
تقطیر با آب 
تولید سنتی اسانس گل محمدی 
تولید صنعتی اسانس گل محمدی 
تقطیر با آب و بخار 
تقطیر با بخار (تقطیر با بخار مستقیم) 
استخراج با روش فشردن سرد 
استخراج با حلال ها 
استخراج با حلال های آلی
استخراج عطر با چربی سرد 
استخراج با سیال های گرم یا داغ (روش خیساندن) 
استخراج توسط حلال و با بهره گیری از امواج مافوق صوت 
روشهای نوین استخراج مواد موثره 
استخراج با استفاده از سیال های فوق بحرانی 
استخراج با دی اکسید کربن فوق بحرانی
استخراج توسط آب بحرانی (آب فوق داغ) 
استخراج با کمک امواج مایکروویو 
استخراج با فیتول 

فصل ششم - کاربردهایِ صنعتیِ گیاهان دارویی و معطر
مقدمه 
اهداف دارویی و درمانی 
غذا و اجزای غذاها 
چای های گیاهی 
صنایع آرایشی و بهداشتی، عطرسازی و آروماتراپی 
کنترل آفات و بیماری های گیاهی 
استفاده های غیرمتداول از گیاهان دارویی و معطر

فصل هفتم - تصمیم گیری
مقدمه
روند تصمیم گیری
عوامل موثر در تصمیم گیری در زمینه سرمایه گذاری های جدید
اشتیاق یا انگیزش
اطلاعات
منابع
ابهام و ریسک
بازاریابی
سودآوری
تجزیه و تحلیل های مالی
ایجاد گزینه های جایگزین
طراحی سیستم برای هزینه یا درآمد
مرحله سطحی
مرحله گردش مالی (جریان نقدی)
نرم افزار تصمیم گیری

منابع و مآخذ 

 

 

قیمت کتاب: ده هزار تومان

 

مراکز پخش و فروش این کتاب: 

1- انتشارات دانشگاه شهید بهشتی تهران

فروشگاه کتاب (جناب آقای رحمتی): 29902828 (021)

مسئول توزیع و فروش کتاب (جناب آقای مَکّی): 29902084 (021) 

2- مرکز پخش کتابیران: 17- 66566510 (021)

فروشگاه شماره 1 کتابیران
خیابان انقلاب، بین خیابان فروردین و فخررازی، روبروی دانشگاه تهران، مجتمع فرهنگی فروزنده، طبقه همکف، واحد 316
تلفن: 4-66952933

فروشگاه شماره 2 کتابیران
خیابان انقلاب ، بین خیابان فروردین و فخررازی، روبروی دانشگاه تهران، مجتمع فرهنگی فروزنده، طبقه همکف، واحد 319
تلفن: 66963554 - 66953462

 

فرایندهای برداشت، خشک کردن و فراوری گیاهان دارویی و معطر

فرایندهای برداشت، خشک کردن و فراوری گیاهان دارویی و معطر

دانلود فیلم های اسانس گیری

فیلم اسانس گیری 

.

فیلم های اسانس گیری

Distillation movies

.

 فیلم اسانس گیری

با توجه به نیاز روزافزون دانشجویان رشته گیاهان دارویی به وسایل کمک آموزشی از جمله فیلم های علمی و  آموزشی، در این مطلب به تدریج فیلم های مفید در زمینه اسانس گیری گیاهان دارویی قرار داده می شود. امیدوارم با یاری شما دوستان گرامی بتوانم فیلم های ارزنده ای را جمع آوری و ارائه نمایم.

محمدتقی عبادی 

 

فیلم اسانس گیری در شرایط تحت خلا
Vaccum Distillation

دانلود (۱۵ مگابایت)

 

فیلم اسانس گیری صنعتی - احتیاطات و نکات مهم ایمنی
Industrial Distillation

دانلود (۱۲ مگابایت)

 

 فیلم اسانس گیری در آزمایشگاه
Distillation in Laboratory 1

دانلود (۳۳ مگابایت)

 

فیلم انیمیشن اسانس گیری بصورت آزمایشگاهی
Distillation in Laboratory 2

دانلود (۲ مگابایت)

.

 فیلم اسانس گیری

فیلم اسانس گیری

 و ادامه دارد ...